Osnovna načela konstruktivističke metateorije

Abstract

Konstruktivistička metateorija ima sve važniju ulogu u domenu teorija ličnosti i psihoterapije. U cilju objašnjenja ovog, još uvek nedovoljno poznatog pravca u psihologiji, prikazane su tri osnovne karakteristike konstruktivizma: (1) proaktivna kognicija, (2) morfogenetička struktura jezgra, i (3) samo-ustrojavajući razvoj. Naglašene su paralele između konstruktivizma s jedne, i evolutivne epistemologije i učenja o autopojezi, s druge strane. Takođe, istaknut je razvoj filozofskih korena konstruktivističke metateorije u delu Vika, Kanta i Vajhingera, kao i savremeni odraz konstruktivizma u raznovrsnim naučnim disciplinama - psihologiji, sociologiji, antropologiji, kibernetici, neurofiziologiji, fizici i biologiji.

Constructivist metatheory is playing an increasingly important role in the realm of theories of personality and psychotherapy. With the aim of reviewing this, to the wider public still unfamiliar approach in psychology, three basic features of constructivism are outlined: 1) proactive cognition; 2) morphogenetic nuclear structure, and 3) self-organizing development. Parallels between constructivism, on one side, and evolutionary epistemology and autopoiesis on the other, are emphasized. The emergence of constructivist meta- theory is traced from the philosophy of Vico, Kant and Vaihinger, and its reflection in different disciplines of contemporary science - psychology, sociology, anthropology, cybernetics, physics, neurophysiology and biology, is emphasized as well.