Vizantijski pogled na vaspitanje i odnose roditelja i dece - pravni i pedagoški aspekt

Abstract

U radu se s pravnog i pedagoškog aspekta analizira shvatanje vaspitanja i odnosa roditelja i dece u Vizantiji. Vizantija, kao naslednik i tumač helenske kulture i rimskog državnopravnog ustrojstva, istakla je drugačije poglede na vaspitanje, ulogu roditelja i položaj majke i dece u porodici. Polazište novih pedagoških ideja bio je Novi zavet, pa se može reći da su one bile sinteza helenističkog i hrišćanskog pogleda na porodicu i vaspitanje uopšte. Porodica u Vizantiji, za razliku od antičkog sveta, preuzima obavezu vaspitanja, pri čemu žena dobija najvažniju ulogu. Prvim hrišćanskim zakonikom – Eklogom, u Vizantiji je pravno regulisano vaspitanje, kao i prava i obaveze roditelja i dece. U osnovi pravnih propisa ove vizantijske kodifikacije nalazilo se hrišćansko učenje o porodici, što se naročito zapaža kod onih odredbi kojima se uređivao položaj majke prema deci, položaj dece prema roditeljima i obaveza roditelja da vaspitavaju svoju decu. / (ruski) V rabote s pravovoj i pedagogičeskoj toček zrenija analiziruetsja ponimanie vospitanija i otnošenie roditelej i detej v Vizantii. Vizanitija kak preemnica i tolkovatel'nica ëllinskoj kul'tury i rimskogo gosudarstvenno-pravovogo ustrojstva imela inye vzgljady na vospitanie, roli roditelej i status materej i detej v sem'e. Otpravnoj točkoj novyh pedagogičeskih idej byl Novyj Zavet, tak čto možno skazat', čto ëti idei predstavljajut soboj sintez ëllinističeskogo i hristianskogo vzgljadov na sem'ju i vospitanie v celom. Sem'ja v Vizantii, v otličie ot drevnego mira, beret na sebja objazannost' vospitanija detej, a ženščiny polučajut samuju važnuju rol'. Pervym hristianskim zakonom (Ëkologa) v Vizantii reguliruetsja vospitanie, a takže prava i objazannosti roditelej i detej. V osnove pravovogo kodeksa dannogo vizantijskogo zakona nahoditsja hristianskoe učenie o sem'e, čto osobenno očevidno v častjah gde govoritsja o položenii materi i ee otnošenii k detjam, otnošenii detej k roditeljam i objazannosti roditelej vospityvat' svoih detej.

The paper analyses legal and pedagogic aspects of views on upbringing and relations between parents and children in Byzantium. Byzantium, as the heir and interpreter of the Hellenic culture and Roman state constitution, promoted different views on upbringing, the role of parents and the position of mother and children in the family. The starting point of new pedagogic ideas was found in the New testament, and it might be said that they were a synthesis of the Hellenistic and Christian views on family and upbringing in general. Family in Byzantium, in difference to the ancient world, assumes the role of the educator, with the woman being in charge. The first Christian Law - Eclogue regulates upbringing legally, including the rights and obligations of parents and children. The legal obligations of this Byzantine codification were based on Christian ideas of the family which is especially evident in the provisions which regulated the position of the mother in relation to children, the position of children in relation to parents, and the obligation of the parents to educate their children.