Izvori za praistoriju etnologije islamskog sveta - Ibn Batutina putovanja kroz Aziju i Afriku (1325-1354)

Abstract

Istorijski koreni etnologije i antropologije se u disciplinarnim okvirima najčešće sagledavaju kroz antičke, prosvetiteljske i moderne intelektualne tradicije Zapada. Premda je ovakvo stanovište delom opravdano (s obzirom na to da prati jasan kontinuitet u razvoju i scijentifikaciji discipline na zapadnim univerzitetima), ono možda i nehotice izostavlja intelektualne napore islamskih mislilaca i putopisaca koji su se, u svoje vreme, takođe susretali sa brojnim oblicima 'kulturne drugosti' i nastojali da ih predstave i interpretiraju vlastitoj čitalačkoj publici. Ovaj rad je usredsređen na Ibn Batutina višedecenijska putovanja kroz muslimanske zemlje - i izvan njih - i zamišljen je kao teorijski ogled koji ima za cilj da odgovori na pitanja kakav je značaj Ibn Batutinog putopisa ne samo za istorijske, već i za savremene aspekte naše discipline, odnosno u čemu se ogleda etnografska dimenzija Ibn Batutinih izveštaja o narodima i kulturama sa kojima je tokom svojih putovanja dolazio u dodir.

Within the discipline, the historical roots of ethnology and anthropology are most often traced through European antiquity, the enlightenment and the modern intellectual traditions of the West. Even though this view is somewhat justified (in that it follows a clear continuity in the development and scientification of the discipline in western universities), it, perhaps unintentionally, leaves out the intellectual efforts of Islamic thinkers and travelers, who had also, in their time, encountered various forms of 'cultural otherness' and strived to represent and interpret them to their own readers. This paper focuses on Ibn Battuta's decades of travel through Muslim lands - and beyond - and is envisioned as a theoretical experiment the purpose of which isilluminating the significance of Ibn Battuta's writings, not only for the historical but also for the contemporary aspects of our discipline.It is a reflection on the ethnographic aspect of Ibn Battuta's writings about the people and cultures which he encountered in his travels.