Prilog raspravi o delanju društvenih grupa

Abstract

U ovom tekstu autor nastoji da kroz polemiku sa kritikom marksizma koju je nedavno izložio A. Molnar pokaže probleme u proučavanju razvijenih idejnih tradicija. U tom smislu ovaj je napis komplementaran sa ranijim autorovim proučavanjima sociološkog funkcionalizma. Pisac naglašava da je u okviru svake razvijene tradicije neophodno razlikovati: a) izvorne ideje b) razvijanje i teorijsko promišljanje teorijskog potencijala osnovne struje, i, napokon c) različite vulgarizacije (odnosno iskrivljavanje smisla) koje se najčešće nalaze u službi dnevne politike. Autor ukazuje na neorginalnost i nerazrađenost Molnareve kritike. U njene ključne osobine ulazi svođenje Oktobarske revolucije na puku borbu za vlast, određivanje društvene revolucije kao metafizike, svođenje učinka komunističke vlasti na industrijalizatorsku despotiju, uz zapostavljanje modernizacijskih socijalnih efekata, i dogmatsko upinjanje da se Gulag odredi kao jedina alternativa kapitalizmu. Molnareva interpretacija Veberove nominalističke pozicije pokazuje se kao najblaže rečeno jednostrana. Kao posledica ovakve reinterpretacije sociološkog nominalizma javljaju se odbljesci teorijskog elitizma, epistemološkog istorizma i političkog nedemokratizma. Ovakvo rešenje dovodi na metodskom planu do redukovanja složenih determinističkih veza na shemu vođa-sunarodnici-neprijatelj, što širom otvara vrata površnim i politizovanim konkretno-istorijskim objašnjenjima. Zaključak je da razmatrana pozicija u celini uzev izražava zakasnelu idejnu reakciju na prosvetiteljstvo i marksizam.

In this article the author, polemizing with the critique of Marxism done by A. Molnar, tries to point out certain problems in the study of developed tradition of ideas. In that sense, this contribution is complementary with earlier author's study of sociological functionalism.