Transformacija reproduktivnog modela na Kosovu i Metohiji

Abstract

Razmatranje procesa transformacije reproduktivnog modela na Kosovu i Metohiji u kontekstu teorije modernizacije i sa fokusom na položaj žene, bazirano je na podacima empirijskog istraživanja. Reč je o probnom anketnom istraživanju na uzorku od 116 žena, spovedenog februara 1998. u tri porodilišta na Kosovu i Metohiji. Analiza rezultata ukazuje na dominaciju, ali i proces transformacije tradicionalnog reproduktivnog modela. S jedne strane, značajan je stepen inertnog i pasivnog prepuštanja zadatim životnim okolnostima, pre svega, iskazan u ispitivanim iskustvenim stavovima i ponašanju. S druge strane, na nivou vrednosnih stavova i poželjnih situacija primetan je veći nivo modifikacije i cepanja tradicionalnih okvira. Stavovi ispitanica obeleženi su ambivalentnošću tipičnom za tranzicione situacije, što se odražava i na protivrečnosti u domenu ponašanja. Ipak, rezultati ukazuju na proces formiranja pozitivne receptorne osnove za sprovođenje programa planiranja porodice koji bi, s jedne strane, olakšao realizaciju već formiranih potreba žena, a sa druge strane, ubrzao proces njihove transformacije u oblasti reproduktivnog ponašanja i položaja žene.

The transformation of reproductive pattern is considered within the context of theory of modernization, focused on the status of women. Paper presents the results of pilot survey, based on questionnaire, conducted at Kosovo and Metohia on February, 1998. 116 women have been interviewed in three hospitals, a day after delivery. Results show that traditional reproductive pattern is still predominant although in the process of transformation. On one hand, the self perception of family status is overweight with inertia and passive acceptance of prescribed living circumstances. On the other hand, throughout the examined values and preferences the modification of traditional reproductive pattern is easier to recognize despite the significant level of ambiguity that is specific to the period of reproductive transition. Nevertheless, results are confirming that the receptor base for family planning programs have been establishing, whose implementation should help the fulfillment of already developed women needs so as the acceleration of theirs transformation.