Nepoverenje u demokratske institucije i podrška nedemokratskim sistemima vladavine: populistički mehanizam

Abstract

Jedna od često navođenih karakteristika populističke orijentacije je nepoverenje u političke institucije, sumnja u reprezentativnost političkih predstavnika i generalno negativan stav prema političkoj eliti. Povezanost takve orijentacije s potencijalnom podrškom nedemokratskim formama vladavine važno je pitanje, jer se često ističe kako populizam predstavlja opasnost za demokratiju upravo zato što pogoduje razvoju nedemokratskih režima. Ovaj rad ima za cilj da empirijski proveri postojanje takve veze. Analiza je bazirana na istraživanju javnog mnjenja sprovedenog u Srbiji nakon izbora 2012. godine. Negativan stav prema aspektima političkog sistema operacionalizovan je varijablama koje se odnose na stav prema funkcionisanju izbornog sistema, stav o reprezentativnoj funkciji izbora, te stav prema reprezentativnosti narodnih poslanika. U analizi se posmatra distribucija tih varijabli, kao i njihov odnos s varijablama koje operacionalizuju stav prema nedemokratskim formama vladavine. Rezultati generalno pokazuju da demokratija ima široku podršku u populaciji, ali i da je javnost istovremeno kritična prema reprezentativnosti političkog sistema i političkih elita. Takođe se pokazalo da u literaturi o populizmu često navođena veza između nepoverenja u institucije i podrške nedemokratskim režimima ima slabu empirijsku podršku