Simptomi taiđin kjofuša i socijalne fobije i njihova povezanost sa iracionalnim uverenjima

Abstract

Odnos i povezanost socijalne fobije (SP) i taiđin kjofuša (TK) već decenijama pokreće naučnike ka sprovođenju istraživanja u cilju utvrđivanja i osvetljavanja njihovog međusobnog odnosa. Kako ovakav tip istraživanja nije sprovođen na istočnoevropskoj populaciji, smatrali smo da je od velikog značaja da ispitamo izraženost i povezanost ovih konstrukata na uzorku studenata koji pohađaju različite fakultete u Srbiji. Pored toga, cilj je bio ispitati da li i u kojoj meri sklonost ka iracionalnim procesima razmišljanja mogu predvideti izraženost simptomatologije koja odlikuje socijalnu fobiju i taiđin kjofušo. U te svrhe su korišćeni sledeći instrumenti: Skala socijalne fobije, Skala Taiđin kjofuša i Upitnik iracionalnih uverenja, koji je konstruisan od strane autorke ovog rada. Opisana skala se sastojala iz dva subtesta: jedan je predstavljao alocentričnu orijentaciju u iracionalnom procesuiranju različitog seta okidača povezanih sa socijalnim situacijama, dok je drugi predstavljao egocentričnu orijentaciju u istom pogledu. Uzorak je sačinjavalo 727 ispitanika, prosečnog uzrasta od 22 godine. Rezultati dobijeni u ovoj studiji ukazuju na visoku pozitivnu korelaciju između socijalne fobije i taiđin kjofuša. Faktorska analiza dva testa kojima su mereni SP i TKS pokazuje da je prvim faktorom objašnjeno preko 50% varijanse na oba testa pojedinačno, a kvalitativnom analizom ekstrakovanih faktora uočeno je da među njima postoji značajna sličnost. Hijerarhijska linearna regresija je ukazala na to da rezultati sa upitnika kojima se meri stepen iracionalnosti oba tipa, statistički značajno predviđa i TKS i SP. Kako je i pretpostavljeno, iracionalna uverenja koja su egocentrično orijentisana nešto bolje predviđaju SP u odnosu na iracionalna uverenja koja su alocentričnog tipa. Međutim, iako je suprotan nalaz bio očekivan kada je u pitanju predviđanje TKS, ova hipoteza nije potvrđena, te iracionalna uverenja egocentričnog tipa takođe nešto bolje predviđaju TKS spram alocentrično orijentisanih. Ovakvi rezultati nisu kompromitovani uvođenjem socioekonomskog statusa i pola kao potencijalno konfundirajućih varijabli. Opisani nalazi upućuju na značaj daljeg proučavanja oba tipa socijalne fobije, potrebi za njihovim boljim prepoznavanjem i većom vidljivošću, kao i potencijalnih dobrobiti u korišćenju Racionalno-emotivno bihejvioralne terapije u njihovoj konceptualizaciji i tretmanu.