Ko je ko u Kraljevini SHS - formalna analiza Cvijićeve rasprave o jedinstvu Južnih Slovena

Abstract

Cilj ovog rada jeste da istraži uzroke i posledice ideološkog zaleđa Cvijićevih antropogeografskih i etnopsiholoških istraživanja na prostoru nekadašnjeg jugoslovenskog dela Balkanskog poluostrva. Cvijićevi intelektualni napori za osmišljavanjem novog jugoslovenskog identiteta, za koji je smatrao da je nužno neophodan u kontekstu uspešnog ostvarenja projekta državnog južnoslovenskog ujedinjenja, polazili su, kako će ovaj rad pokazati, od etnocentričnih premisa koje su rezultovale implicitnim 'naučnim' dokazima o srodnosti južnih Slovena prepoznatoj preko srpskih etničkih atributa. Shodno tome, jugoslovenska zamisao za Cvijića suštinski nije imala nad-etnički karakter, već je naprotiv, srpski etnički identitet smeštala u osnovu jugoslovenske 'nacije'.

The paper explores the causes and effects of the ideological background of Jovan Cvijić's anthropogeographical and ethnopsychological research in the former Yugoslav region of the Balkan Peninsula. The paper shows that Cvijić's intellectual endeavors to forge a new Yugoslav identity, which he believed to be indispensable for the successful implementation of the South Slav state unification project, were based on ethnocentric premises that resulted in implicit 'scientific' evidence about kinship among the South Slavs recognized through Serbian ethnic attributes. For Cvijić, therefore the Yugoslav idea did not in essence have a supraethnic character; on the contrary, it was - the Serbian identity that provided the basis of the Yugoslav 'nation'.