Između tradicije i modernosti: Jovan Bijelić i portreti Karađorđevića u međuratnom periodu

Abstract

O sllikaru Jovanu Bijeliću je podrobno pisano u istoriografskim i kritičkim pregledima moderne umetnosti. Važan protagonista srpske klasične moderne, osnivač grupe Oblik, član Slobodnih i Nezavisnih, i neupitni nosilac modernih likovnih izraza, imao je zapaženu ulogu u vizuelizaciji javnih prostora zajednice. Portretisanje članova doma Karađorđević, osim analize portreta u crkvi Svetog Aleksandra Nevskog u Beogradu (1930–1931), nije bilo predmet podrobnijeg istraživanja. Godine 1926. je za potrebe ukrašavanja salona i hola Doma kraljevske garde u Topčideru izveo niz reprezentativnih vladarskih portreta vladajuće dinastije (Karađorđe, kralj Petar I, kraljica Marija, kralj Petar II, knez Arsen...). Spoj tradicionalnih ikonografskih obrazaca i aktuelne stilske tendencije su uslovili smeštanje portreta u međuprostor između poštovanja tradicionalne vladarske predstave i aktuelnih likovnih iskaza modernosti. Godine 1935. je učestvovao na konkursu Udruženja likovnih umetnika za izradu portreta kralja Petra II i kneza Pavla, koji predstavlja prvi zvanični javni konkurs za izradu vladarskih portreta Kraljevskog doma. Reprezentativni portret mladog monarha dopunjuje Bijelićev ciklus vladarskih portreta, potvrđuje značaj slikareve zvanične epizode u međuratnom periodu, i nagoveštava njegov konačni doprinos vizuelnoj reprezentaciji dinastije Karađorđević 1940. godine.