Svest, supervenijencija i redukcija

Abstract

Ovaj članak bavi se pitanjem da li nam i u kojoj meri teza o supervenijenciji može pomoći u rešavanju problema svesti i odnosa mentalnih i fizičkih svojstava. U prvom delu rada preciziraju se sadržaj i verzije teze, uz njeno ilustrovanje na primerima nekih stanovišta kao što su emergentizam i Dejvidsonov anomički monizam. U drugom delu razmatra se odnos teze o supervenijenciji prema tipovima i modelima redukcije koji se obično primenjuju u nauci. Zaključak je da nam teza o supervenijenciji nije od velike pomoći u premošćavanju eksplanatornog jaza između fizičkog i mentalnog jer nam, osim što konstatuje jednosmernu relaciju determinacije, ne razjašnjava zašto i kako neurofiziološki mehanizmi i procesi koji se odigravaju u našem centralnom nervnom sistemu dovode do javljanja baš one vrste mentalnih svojstava koja karakterišu fenomen svesti.

The main topic of this paper is the question whether, and to what extent, the supervenience theses may help us in dealing with the problem of the consciousness and understanding the relation between mantal and physical properties. In the first two sections, the content and versions of the supervenience theses are specified and illustrated on some recent views like emergentism and Davidson's anomalious monism. The following sections deal with connections between the supervenience theses and types of reduction which are usually employed within the science. The conclusion is that the supervenience theses is not of a great avail in resolving the problem of consciossnes because it only points out to a covariance of mental and physical properties without suggesting any account why such-and-such neural mechanisms and processes give rise to specific mental properties.