Koncept neprijatelja u filmovanim ofanzivama - prilog sociološkoj analizi filma

Abstract

Članak se bavi načinima na koje je konstruisana slika neprijatelja u tzv. 'filmovanim ofanzivama'. Reč je o filmovima kinematografije socijalističke Jugoslavije koji su ekranizovali neprijateljske ofanzive (sedam vojnih operacija nemačke vojske i njenih saveznika protiv jugoslovenskih partizana tokom Drugog svetskog rata). Ove ofanzive su u realnom (istorijskom), a možda još više u simboličkom smislu zauzimale značajno mesto u okviru zvaničnog ideološkog diskursa jugoslovenskih komunista. Samim tim filmovane ofanzive su, u ideološkom pogledu, bile značajnije od ostatka filmske produkcije o partizanskoj borbi, ali su takođe bile i važan segment popularne kulture jugoslovenskog socijalizma. U radu će se pokušati ukazati na doslednost filmske konstrukcije neprijatelja kako spram zvanične ideologije, tako i spram tadašnje realnosti u kojoj su filmovi nastali, ali i one istorijske ka kojoj su referirali.

The article deals with different ways of constructing the image of the enemy in the partisan war campaign movies. Those films belong to socialist Yugoslavian cinematography and they are depicting seven military operations of German army and its allies against Yugoslav partisans during the World War Two. Those battles became very significant (in real and symbolic sense) for ideological discourse of Yugoslav communists. Furthermore, from the ideological point of view, movies which were depicting those battles were important segment of ex-Yugoslav cinematography, and they were also important part of the popular culture in socialist Yugoslavia. The paper will try to pinpoint consistency between the concept of enemy in films and the official ideology, as well as consistency with the historical facts. .