Odnos stereotipa i samoopažaja kod grupe narkomana: istraživanje u okviru teorije ličnih konstrukata

Abstract

Postojeća istraživanja o odnosu samoopažaja i stereotipa u različitim oblastima devijantnog ponašanja ukazuju na nedvosmisleno dihotoman odnos između samoopažanja i simptoma. Cilj ovog istraživanja je da proširi nalaze iz oblasti obuhvaćene ovim problemom na oblast narkomanije i ispita sadržaj stereotipa o ličnosti narkomana i njegov odnos prema samoopažanju narkomana. Dvadeset narkomana i dvadeset terapeuta koji sa njima rade su ispitani modifikovanom verzijom Mreže repertoara. Rezultati pokazuju da je opažanje ličnosti narkomana veoma zasićeno negativnim stereotipom. I sami narkomani i stručnjaci koji sa njima rade (socijalni radnici, psiholozi, psihijatri, itd.) imaju iste stereotipe koji nisu značajno različiti po sadržaju. Kod sedamnaest od dvadeset ispitanih narkomana ne postoji nikakva pretpostavljena sličnost između samoopažaja ('po karakteru slični meni - po karakteru nisu slični meni') i opažanja ličnosti tipičnog narkomana ('po karakteru sličan narkomanu - po karakteru nije sličan narkomanu').

Existing research on self and stereotype relationship in different areas of deviant behavior shows unequivocal dichotomous relationship between self and its symptoms. The aim of this research was to extend this work to the area of drug addicts and examine the stereotype content of drug addict's personality and its relationship to drug addict's self. Twenty drug addicts and twenty therapists working with them were assessed using a modified version of Repertory Grid technique. Results show that person perception of drug addicts is heavily saturated with negative stereotypes. Both drug addicts and hospital stuff who work with them (social workers, psychologists, psychiatrists and nurses) share the same stereotype, which is not significantly different in content. In seventeen out of twenty assessed subjects there is no assumed similarity between self perception ('like me in character vs. not like me in character') and personality perception of average drug addict ('like drug addict in character vs. not like drug addict in character').