Konstruktivistička metateorija: karakteristike konstruktivističkih pravaca i merila za njihovo razvrstavanje

Abstract

Konstruktivistički pokret, poznatiji kao konstruktivistička metateorija, u poslednje vreme snažno utiče na mnoge discipline primenjene psihologije, a pre svih na oblast psihoterapije, obrazovanja i vaspitanja. Međutim, u okviru ovog pokreta pojavili su se brojni različiti pravci. Ovaj rad predstavlja pokušaj doprinosa sistematizaciji osnovnih sržnih karakteristika koje su zajedničke svim pravcima koji obrazuju konstruktivističku metateoriju, a koji se, pre svega, odnose na shvatanja o prirodi znanja, kao i o epistemičkim vrednostima koje zamenjuju klasična internalistička i justifikacionistička shvatanja o istini kao korespondenciji. Za konstruktiviste nije od presudne važnosti da daju jedan 'pravi' i 'istinit' odgovor na neko pitanje, već da vide gde različiti načini postavljanja pitanja vode, odnosno da preispitaju implikacije postojećih dimenzija značenja u savremenoj nauci, filozofiji i filozofiji nauke, na osnovu kojih se vode najvažnije savremene raspre. U drugom delu rada (koji predstoji), govoriće se o primeni ovih načela na oblast obrazovanja i vaspitanja

Constructivist movement, better known as constructivist metatheory, recently has strongly influenced many disciplines of applied psychology, first of all, psychotherapy, education. However, within the framework of this movement numerous different trends have appeared. The present paper is an attempt at making contribution to systematizing basic core characteristics, common for all trends shaping constructivist metatheory, which primarily relate to the views on nature of knowledge and to epistemic values replacing traditional internalist and justificationist views on truth as a correspondance. It is not of crucial importance for constructivists to provide one 'genuine' and 'truthful' answer to some question, but to see where different ways of posing questions lead to, that is, to reexamine the implications of existing aspects of meanings in modern science, philosophy and philosophy of science, which are the basis of numerous current discussions. In the second part of this paper (in preparation) the application of these principles in education will be discussed