Eksplikativni markeri u nastavi akademskog čitanja na italijanskom jeziku

Abstract

Metadiskurs, kao specifičan oblik interakcije između pisca i čitaoca, podrazumeva niz jezičkih i retoričkih sredstava koja ukazuju na organizaciju teksta, prisustvo autora u tekstu, njegov odnos prema sadržaju i čitaocima, što sve može biti od pomoći u recepciji i tumačenju teksta. Cilj ovog rada bio je da se ispita u kojoj će meri studenti humanističkih nauka koji u okviru svojih studijskih programa uče osnove italijanskog akademskog jezika biti u stanju da prepoznaju i koriste jedan od najzastupljenijih tipova metadiskursnih signala, eksplikativne markere, poznate iz Hajlendove taksonomije kao code glosses (Hyland, 2005: 102). Njihova funkcija jeste da pojasne i bliže odrede pojedine segmente teksta i tako pospeše razumevanje i recepciju pročitanog. U istraživanju su korišćene deskriptivno-analitička metoda i tehnika anketiranja. Instrumenti istraživanja bili su test razumevanja čitanjem i upitnik. Prigodni uzorak činilo je četrdeset studenata druge godine studija Filozofskog fakulteta Univerziteta u Beogradu, čiji se nivo vladanja italijanskim jezikom kreće od A2 do B2 nivoa Zajedničkog evropskog referentnog okvira. Rezultati istraživanja pokazali su da je većina ispitanika posle kraće eksplicitne obuke o ovom tipu markera bila u stanju da ih u tekstu pronađe i prepozna. Međutim, nekolicina studenata pokazala je uspeh u razumevanju i receptivnom korišćenju ispitivanih metadiskursnih sredstava. Ovakav nalaz može se objasniti nedovoljno razvijenim jezičkim kompetencijama ispitanika za ovu vrstu zadatka, ali i kompleksnošću italijanskog akademskog diskursa, njegovom nelinearnošću, velikom leksičkom gustinom i preovlađujućom hipotaksom. Na osnovu dobijenih rezultata može se zaključiti da bi za šire osposobljavanje studenata da efikasno koriste ovaj tip jezičkih i retoričkih sredstava bilo potrebno da se u okviru kurikuluma veća pažnja i više prostora posveti sistematskoj i ekstenzivnoj obuci i uvežbavanju eksplikativnih markera, koji čitaocu mogu olakšati čitanje i razumevanje akademskog teksta.

Metadiscourse, as a specific form of writer-reader interaction, implies a set of linguistic and rhetorical devices indicating text organisation, the author's presence in the text, his/her relationship with the content and the readers, all of which can be very helpful in terms of the text reception and interpretation. The aim of this paper was to investigate to what extent the students of the Humanities who learn the basics of the Italian academic language are able to identify and use one of the commonest types of metadiscourse signals, namely explicative markers, also known as code glosses in Hyland's taxonomy (Hyland, 2005: 102). Their function is to clarify and determine more closely specific segments of a text, which in turn improves readers' understanding and reception of the text. Descriptive-analytical method and survey as a technique were used in the research. A reading comprehension test and a questionnaire were the research instruments. A convenient sample included 40 second-year students of the Faculty of Philosophy, University of Belgrade, whose CEFR level of Italian Language ranged from level A2 to level B2. The obtained results indicated that, after a brief and explicit instruction on this type of markers, the majority of the respondents were able to identify the markers in the text. However, only a few were very successful in understanding and using receptively the metadiscourse tools in question. These findings can be explained by the respondents' under-developed linguistic competencies for this type of task, as well as by the complexity of the academic discourse in Italian, its nonlinearity, a considerable lexical density, and the prevailing hypotaxis. The obtained results give room to a conclusion that students would be able to use this type of linguistic and rhetorical tools efficiently if the curricula focused more on a systematic and extensive training and practicing of the explicative markers which help readers to read and understand academic texts more easily.