Odlike i pretpostavke razvoja inkluzivne školske prakse

Abstract

U savremenim školskim sistemima već nekoliko decenija odvijaju se reformski procesi sa ciljem implementacije modela inkluzivnog obrazovanja u školsku praksu. Pošto je razvoj inkluzivne školske prakse determinisan obeležjima političkog, ekonomskog, kulturnog i istorijskog konteksta određene zemlje, reforma školskog sistema u skladu s ideologijom inkluzivnog obrazovanja jedan je od najvećih izazova u praksi funkcionisanja savremenih školskih sistema. Iz tog razloga važno je sagledati osnovne odlike inkluzivne školske prakse, kao i pretpostavke koje je potrebno obezbediti da bi se ona uspešno razvijala. U radu se, nakon datih napomena o teorijskim polazištima, politici i praksi inkluzivnog obrazovanja, analizira pitanje diferencijacije i individualizacije nastave u inkluzivnom obrazovnom kontekstu. Polazeći od toga da je nastava središnji segment školskog rada, odlike nastave u inkluzivnom kontekstu posmatraju se i tumače kao osnovne odlike inkluzivne školske prakse. Pored kvaliteta rada nastavnika, kao pretpostavke razvoja inkluzivne školske prakse posebno su izdvojene i analizirane inkluzivna politika školskog rada i inkluzivna školska kultura. U zaključnom osvrtu naglašava se da su orijentacija školskog sistema i društvena orijentacija ka filozofiji inkluzivnog obrazovanja osnovni preduslov razvoja inkluzivne školske prakse i determinante njenog kvaliteta.

V sovremennyh škol'nyh sistemah reformy proishodât uže neskol'ko desâtiletij s cel'û vnedreniâ modeli inklûzivnogo obrazovaniâ v škol'nuû praktiku. Poskol'ku razvitie inklûzivnoj škol'noj praktiki opredelâetsâ harakteristikami političeskogo, èkonomičeskogo, kul'turnogo i istoričeskogo konteksta konkretnoj strany, reforma škol'noj sistemy v sootvetstvii s ideologiej inklûzivnogo obrazovaniâ âvlâetsâ odnoj iz važnejših zadač v praktike funkcionirovaniâ sovremennyh škol'nyh sistem. Po ètoj pričine sčitaetsâ važnym obsudit' vse osnovnye harakteristiki inklûzivnoj škol'noj praktiki, a takže usloviâ, neobhodimye dlâ ee uspešnogo razvitiâ. V stat'e privodâtsâ zametki o teoretičeskih otpravnyh točkah, politike i praktike inklûzivnogo obrazovaniâ, a zatem analiziruetsâ problema differenciacii i individualizacii prepodavaniâ v inklûzivnom obrazovatel'nom kontekste. Poskol'ku prepodavanie predstavlâet soboj central'nyj segment škol'noj raboty, harakteristiki prepodavaniâ v inklûzivnom kontekste rassmatrivaûtsâ i interpretiruûtsâ kak osnovnye harakteristiki inklûzivnoj škol'noj praktiki. V dopolnenie k kačestvu raboty učitelej vydelâetsâ i analiziruetsâ politika inklûzivnoj škol'noj raboty i kul'tura inklûzivnogo škol'nogo obrazovaniâ kak predposylki dlâ razvitiâ inklûzivnoj škol'noj praktiki. V zaklûčenii stat'i podčerkivaetsâ, čto orientaciâ škol'noj sistemy i obŝestvennaâ orientaciâ na filosofiû inklûzivnogo obrazovaniâ âvlâûtsâ osnovnymi predposylkami dlâ razvitiâ inklûzivnoj škol'noj praktiki i opredelâûŝimi faktorami ee kačestva.

Reform processes in contemporary education systems taking place over the last few decades have aimed to implement a model of inclusive education in schools. Since the development of inclusive school practice is determined by a country's political, economic, cultural and historical context, school system reform in line with the ideology of inclusive education is one of the greatest challenges in the functioning of contemporary school systems. It is therefore important to consider the key characteristics of inclusive school practice, and the requirements that need to be met for the practice to be successful. The paper begins with an overview of the theoretical foundations, policies and practice of inclusive education, and then goes on to analyze the question of instruction differentiation and individualization in an inclusive educational context. Starting from the position that instruction is the central segment of school education, the characteristics of instruction in an inclusive context are considered and interpreted as the key characteristics of inclusive school practice. In addition to the quality of teaching, other requirements for the development of inclusive school practice that are singled out and analyzed are inclusive policy of school work and inclusive school culture. The concluding section emphasizes that the orientation of the school system and social orientation towards the philosophy of inclusive education are the basic requirements for the development of inclusive school practice and the determinants of its quality.