Kriza replikabilnosti rezultata u savremenoj eksperimentalnoj psihologiji u svetlu kriterijuma replikabilnosti u savremenoj fizici

Abstract

Od 2010. godine nemogućnost replikacije eksperimentalnih rezultata (objavljenih u vodećim časopisima u oblasti) u velikom broju ponovljenih psiholoških eksperimenata počeo je sve više da se percipira kao metodološka kriza. Replikabilnost se generalno govoreći smatra za osnovni standard naučnog eksperimenta, oslanjajući se na uzorne klasične eksperimente u oblasti fizike. No uslovi replikabilnosti variraju zavisno od proučavanog fenomena i u samoj fizici, pa samim tim i kriterijumi adekvatnosti eksperimenta. Tri karakteristična primera eksperimenata koje analiziramo doveli su do tri različita epistemička stava u vezi adekvatnosti eksperimenata na osnovu replikabilnosti rezultata. Ti stavovi i konkretni primeri mogu biti relevantni u razumevanju prirode krize replikabilnosti u psihologiji.

Since 2010, the impossibility of replicating experimental results (published in leading journals in the field) in a number of repeated psychological experiments began to be increasingly perceived as a methodological crisis. Replicability is generally considered to be the basic standard of scientific experiments, modeled on exemplary classical experiments in the field of physics. But the conditions of replicability vary depending on the studied phenomenon in physics itself, and therefore the criteria for the adequacy of the experiment vary as well. Three characteristic examples of experiments we analyze led to three different epistemic attitudes of their adequacy based on the replicability of the results. We argue that these attitudes can be relevant in understanding the nature of the crisis of replicability in psychology.