Nastavnici i nastava u našim školama – perspektiva nastavnika

Abstract

Polazeći od shvatanja da razumevanje kvaliteta u obrazovanju mora da uključi perspektivu aktera i da o kvalitetu nastave možemo suditi na osnovu podataka o radu nastavnika, istraživali smo nastavničku percepciju tipičnog i dobrog delovanja nastavnika. Podaci su prikupljeni kroz intervju sa 167 nastavnika koji predaju različite nastavne predmete u osnovnim školama, gimnazijama i srednjim stručim školama širom Srbije. Rezulta- ti pokazuju da velika većina nastavnika svih kategorija procenjuje da se tipičan nastav- nik u našim školama može opisati kao prenosilac znanja, odnosno da je tipična nastava transmisivna. Istovremeno, postoji razlika između nastavničke procene tipičnog stanja i viđenja slike dobrog nastavnika i nastave. Kao dobrog nastavnika nastavnici najčešće označavaju onog koji je organizator procesa učenja ili nastavnika usmerenog na učeni- ka, što odgovara shvatanju nastave kao podsticanja kognitivnog razvoja učenika ili kao negovanja i brige o učenicima. Nalazi dobijeni istraživanjem (1) upotpunjavaju novim empirijskim podacima sliku o postojećoj nastavnoj praksi kao tradicionalnoj i (2) upo- zoravaju da u postojećem kontekstu način na koji većina nastavnika radi nije isto što i način koji većina nastavnika smatra dobrom nastavom, te za promenu nije dovoljno da nastavnici imaju saznanja o savremenim shvatanjima nastave i profesije nastavnik.

Starting from the ideas that quality in education can’t be understood without reconsid-

eration of stakeholder’s perspective and that quality of teaching can be evaluated based

on data regarding teachers work, we researched teachers’perspective of typical and ideal

teacher. Data was collected by interviewing 167 teachers of different subjects in elemen-

tary schools, vocational schools and high schools (gymnasiums). The results indicate

that majority of teachers consider that typical teacher in schools in Serbia can be described as „knowledge transmitter“, i.e. that typical teaching is transmissive. At the same time, there is a difference between teachers’ perception of typical and ideal teacher and

teaching. They consider that good teacher is the one who organizes learning process, or

the one who is focused on students, which is in accordance with understanding teach-

ing as encouragement of students’ cognitive development or as nurturing and care for

students. These findings: 1) provide empirical evidence that current teaching practice in

Serbia is traditional; 2) emphasize that the way in which the majority of teachers work

is not the way they consider to be good, hence informing teachers about contemporary

theories of teaching is not enough for changing the practice.