Tranzicija budućnosti: politička upotreba proročanstava u Srbiji devedesetih

Abstract

Media propaganda utilizes and revitalizes myths for their ability to generate nationalism. Prophesies or statements by psychics in the media, instigate and participate in the construction and reconstruction of mythologies of the Serbs in a new historical position. In this paper on the basis of discourse analysis of media propaganda, its usage in the social and political context of the nineties, is emphasized. In the prophecies, rhetoric mythical motives are being utilized: myth of the martyr and the destiny of the Serbian people as victims of a curse; the distinctions of the nation in regards of the supernatural and Para psychological motives; myth of the "golden age" that is mostly associated with the rule of Milosevic, widely considered to be the capable of leading the Serbs back to their past glory. The prophecies legitimize the existing relations of government and political dominance, construct new, or reinterpret old myths, ascribing to them new political functions that represent an element of the vital, national "mythologies of survival and identity". The usual methods of propaganda in the prophetic messages of psychics are being analyzed, and their instrumentalisation for the propagation of a model of thought magic, that is dogma free, but which relies on the psychology and the fear, are pointed out.

Medijska propaganda na različite načne revitalizuje mitove i koristi ih za pospešivanje nacionalističkih osećanja. Prororočanstva narativi u medijima učestvuju u konstrukciji i rekonstrukciji mitologije srpskog naroda u novim istorijskim okolnostima. U ovom radu se na osnovu analize diskursa medijske propagande proročanstva ukazuje na njihovu upotrebu u društvenom i političkom kontekstu devedesetih. U proročkoj retorici prepoznaju se mitski motivi kao što su: mit o sudbini mučenika i srpskom narodu kao žrtvi prokletstva; o posebnosti nacije koja se ogleda u natprirodnim i parapsihološkim moćima; o "zlatnom dobu" koje se u najvećem brojuju slučajjeva povezuju sa vladavinom Miloševića kao

jedino sposobnim da nas u to doba i odvede. Prororočanstva legitimišu postojeće odnose vlasti i političke dominacije, konstruišu nove mitove ili reinterpretiraju stare dajući im nove funkcije političkih mitova koji predstavljaju deo važne nacionalne "mitologije opstanka i identiteta". Analizirane su klasične metode propagande u prororočanskim porukama vidovnjaka i ukazano na njihovu instumentalizaciju putem propagiranja magijskog modela mišljenja koji je oslobodjen dogme, ali se oslanja na efekte psihološkog šoka i straha.