Koliko stvarnosti staje na tablu? Kulturni kognitivni model sveta u ratu na primeru društvene igre "Axis & Allies"

Abstract

„Axis & Allies“, što znači „Sile Osovine i Saveznici“, jeste društvena igra na tabli čija početna pozicija simulira situaciju u svetu u proleće 1942. godine. Igru mogu igrati od dva do pet igrača, koji rukovode strateškim, vojnim i ekonomskim resursima SSSR-a, Nemačke, Velike Britanije, Japana i SAD. Cilj igre za Saveznike jeste da osvoje jedan od dva glavna grada sila Osovine, a za njihove protivnike da ostvare ekonomsku premoć nad Saveznicima. Tabla na kojoj se igra odgovara dvodimenzinalnoj geopolitičkoj projekciji naše planete, što će reći da je izdeljena na teritorije i akvatorije oko kojih se bore učesnici u igri. Dati simulakrumi fizičkog prostora apstrahovani su tako da imaju svoju ekonomsku vrednost (teritorije), koja sa svoje strane odgovara njihovoj proizvodnoj moći, odnosno tome koliko vojnih jedinica mogu proizvesti ili koliko novčanih jedinica (izraženih u bilionima dolara) – koje se opet koriste za proizvodnju vojnih jedinica – zarađuje država koja ih poseduje. Igra „Axis & Allies“ razmatra se kao svojevrsno kulturno kognitivo sažimanje stvarnosti: uobličena je na povesnom iskustvu i znanjima povezanim najpre sa strateškim i taktičkim vođenjem konkretnog oružanog sukoba, kao i upotrebu privrednih resursa i značaj kontrolisanja fizičkog prostora u date svrhe, te narativnom post-hoc hijerarhijskom vrednovanju značaja pojedinačnih događaja u ratu za njegov ishod; uz sve to, igra omogućava i simulacije različitih ishoda Drugog svetskog rata, tako da „Axis & Allies“ funkcioniše kao kulturni kognitivni model fizičke stvarnosti, povesnih znanja o njoj i njenog diskurzivnog konstruisanja.

“Axis & Allies” is a board game depicting a spring 1942 political map of earth. There may be two to five players in charge of strategic, military and economic resources of the USSR, Germany, Great Britain, Japan and the USA. The Allies’ objective is to capture one of the two main cities of the Axis powers, which, in turn, aim to gain economic dominance over the Allies. The playing board corresponds to the two-dimensional geopolitical projection of our planet, i.e. it is divided into territories and aquatories over which participants fight. The given simulacra of the physical space are abstracted in such way that they have their economic value (territories), which is commensurate with their production power, i.e. the amount of military units they can produce or the amount of monetary units (expressed in billions of dollars) – used for the production of military units – earned by the country in their possession. The “Axis & Allies” is examined as a cultural cognitive contraction of reality: it is shaped by historical experience and knowledge primarily about strategic and tactical pursuance of a concrete armed conflict, and the use of natural resources and importance of controlling the physical space for the given purposes, including the narrative post-hoc hierarchical valuation of importance of individual events in the war for its outcome. Along with all this, the game enables simulations of different outcomes of World War II, i.e. it functions as a cultural, cognitive model of physical reality, historical knowledge about it and its discursive construction.