Multiperspektivnost nastave antičke istorije Balkana

Abstract

Na početku ovog teksta valja istaći da je multiperspektivnost nastave antičke istorije Balkanskog poluostrva veoma teško ostvarljiva. Osnovni razlog leži u oskudnosti izvora. Istoričarima antike na raspolaganju stoji znatno manje izvora nego istoričarima drugih epoha, a naročito savremenog doba. U nekim slučajevima o jednom događaju ili pojavi antičke istorije govori samo jedan izvor. Dobar primer za to je Jonski ustanak. Sve što znamo o ovom pokušaju maloazijskih Grka da se oslobode persijske vlasti počiva na Herodotovom izlaganju. Gotovo je sigurno da su o Jonskom ustanku pisali i drugi helenski istoričari (npr. Efor), ali njihova dela, nažalost, nisu sačuvana. Dalje ukoliko je sačuvano više izvora koji govore o istom događaju, obično su to izvori iste provenijencije. Podatke o grčko-persijskim ratovima donosi nekoliko pisaca među kojima su najznačajniji: Herodot, Diodor i Plutarh. U pitanju su helenski izvori, koji o Darijevom i Kserksovom pohodu govore sa helenske tačke gledišta. Svaki istoričar antike bi stavio ruku u vatru da ima i neki persijski izvor koji govori, na primer, o Maratonskoj bici, o Termopilima ili boju kod Plateje. Takav izvor bi nam omogućio da sukob sa grčkim svetom sagledamo i sa persijske tačke gledišta i shvatimo na koji su način na njega gledali Persijanci. Primera ima još mnogo. Slična situacija je i sa Peloponeskim ratom, koji je prikazan iz pera Atinjanina Tukidida. Kakva bi bila naša znanja o ovom sukobu da su sačuvani i neki spartanski izvori?.