Ko su bili stanovnici antičke Budve?

Abstract

Ovogodišnji jubilej posvećen arheološkim otkrićima antičke nekropole u Budvi prilika je da se, s određene vremenske distance, sagledaju i preispitaju utvrđeni fenomeni i procesi iz prošlosti, odnosno rezultati dosadašnjih istraživanja, kako bi se znanje o njima produbilo novim, savremenim naučnim perspektivama i pristupima. Od vremena prvih istraživanja u Budvi do danas, arheološka disciplina se razvijala i menjala u svakom, teorijskom, metodološkom i interpretativnom pogledu, te je, stoga, za očekivati da neki od prvobitnih rezultata istraživanja budu kritički sagledani i preispitani, kako bi se tim putem otvorio prostor za formulisanje novih istraživačkih pitanja i tumačenja prošlosti ovog područja. U tom kontekstu, rad ima za cilj da preispita i problematizuje prethodne zaključke i pretpostavke o tome ko su bili stanovnici antičke Budve, te da, na bazi savremenih pristupa i znanja, ponudi još jedan ugao tumačenja. Za razliku od tradicionalnog, kulturnoistorijskog pristupa, koji, odgovarajući na ovo pitanje, koristi etno-kulturnu atribuciju nalaza kao ključni metodološki postupak, savremena perspektiva nalaže da se, kao nužan preduslov u rešavanju pomenute dileme, obrazlože društveni i kulturni aspekti na kojima se mogao zasnivati identitet stanovnika antičke Budve. Tek pošto se, tim putem, predoči širi društveni i kulturni kontekst vremena u kojem se formiralo naselje u Budvi, postaće jasnije kako arheološki ostaci s njene nekropole mogu pomoći u odgovoru na pitanje – ko su bili stanovnici antičke Budve.

The jubilee dedicated to the anniversary of the archaeological discovery of the ancient necropolis in Budva is the opportunity to perceive and revise the phenomena and processes established in the past, i.e. the results of the previous researches, in order to expand the knowledge about them based on the modern scientific methods and prospects. From the first archaeological research in Budva to the present day the archaeology has developed and changed in all aspects, theoretical, methodological and interpretative, and therefore it is likely that some of the initial research results are to be critically reviewed and re-examined so as to open up for formulating new research questions and interpretations of the past of this area. In this context, this paper aims to re-examine and problematize the previous conclusions and assumptions about the first inhabitants of Budva, and based on the modern approach and knowledge offers another angle of interpretation. Unlike the traditional culture-historical approach whose key methodological procedure uses the ethnic-cultural attribution of the findings, the contemporary perspective for solving this dilemma requires the account of social and cultural aspects that the identity of the ancient Budva inhabitants could be based on. Only after explaining the broader social and cultural context of the period when the settlement of Budva was formed, it would become more clear how the archaeological findings from its necropolis could help answer the question – who were the inhabitants of ancient Budva.