Interventni programi razvijanja socijalnih veština učenika

Abstract

Teškoće u ostvarivanju pozitivnih socijalnih odnosa s vršnjacima često su posledica ispoljavanja socijalno nepoželjnih oblika ponašanja, odnosno deficita odgovarajući socijalnih veština. Socijalne veštine predstavljaju socijalno prihvatljiva, naučena ponašanja, koja omogućavaju pojedincu da ostvaruje interakciju s drugima na način koji dovodi do pozitivnih i izbegavanja negativnih reakcija. Veliki broj programa razvijanja socijalnih veština usmeren je na razvijanje prosocijalnog ponašanja, što je u skladu s postavkom da neprihvaćenim učenicima i/ili onima koji ispoljavaju asocijalno i antisocijalno ponašanje nedostaju odgovarajuće socijalne veštine me da he ukoliko ovladaju njima, unaprediti kvalitet socijalnih odnosa s vršnjacima. Za razvijanje socijalnih veština učenika koriste se različite tehnike, a najčešće: podučavanje, modelovanje, uvežbavanje ponašanja i pozitivno potkrepljenje. Generalno, istraživanja efekata interventnih programa pokazuju da oni u većini slučajeva doprinose ispoljavanju prosocijalnog ponašanja redukovanju neprihvatljivog ponašanja i većoj prihvaćenosti od vršnjaka, ali i da su da su dugoročni efekti slabiji. Dalji napori u ovoj oblasti okrenuti su ka: (a) prilagođavanju interventnog programa specifičnim potrebama deteta (b) stvaranju odgovarajućeg konteksta za obuku, (c) omogućavanju generalizacije novih veština i (d) korišćenju smislenih načina merenja ishoda primenjenih programa.

Difficulties in developing positive social peer relations often arise from socially undesirable forms of behaviour, i.e. the lack of adequate social skills. The term social skills refers to socially acceptable, learned behaviours that help the individual to interact with others in a way which leads to positive and avoids negative reactions. A great number of the programs for developing social skills is aimed at the development of pro-social behaviour, which is in accordance with the idea that unaccepted students, and/or those who behave asocially or antisocially, lack adequate social skills, and that they will, if they acquire them, enhance the quality of their peer relations. Various techniques are used to develop social skills in students: lecturing, modeling, rehearsing and positive stimulation. In general, the analysis of the effects of the intervenient programs shows that they, in the majority of cases, enhance pro-social behaviour, reduce inappropriate behaviors and lead to better acceptance by the peers, but also that they yield weaker long-term effects. Further efforts in this area are directed towards: a) adjusting intervenient programs to students' specific needs; b) providing adequate context for training: c) enabling students to acquire generalization of the new skills; and d) use of sensible modes to measure the outcomes of the applied programs.