Aristotel - nužnost, kontingentnost, sloboda

Abstract

Autor u tekstu nastoji da prikaže Aristotelovu argumentaciju protiv univerzalnog fatalizma, koji je, sa stanovišta fatalista, nužna konsekvenca univerzalne primene principa bivalencije na kontradiktorne iskaze o budućem stanju stvari. Taj problem Aristotel ispituje u svom tekstu O tumačenju pogl. 9, koji je ovde glavni predmet razmatranja. Izlaganje u ovom tekstu teče u tri koraka: 1. Aristotelovo postavljanje problema, 2. Aristotelovo izlaganje i kritiku logičkog determinizma, i, na kraju, 3. Aristotelovo libertarijansko rešenje problema. Autor smatra da kroz istoriju interpretacije problema postoje različita gledišta, i da se ona ne razlikuju kada je reč o intenciji Aristotelovog teksta i njegovom konačnom rešenju. One se razlikuju po tumačenju načina na koji on odbacuje univerzalno važenje logičkog determinizma i fatalizma.

In this article the author attempts to present Aristotle's argumentation against the universal fatalism, which is, in the view of fatalists, a necessary consequence of the universal application of the principle of bivalence to the contradictory propositions about the future state of affairs. This problem Aristotle examines in his De Interpretatione ch. 9, wich is the main issue here. Presentation flows trough three steps: 1. Aristotle's formulation of the problem, 2. Aristotle's presentation and criticism of the logical determinism and, finally, 3. Aristotle's libertarian solution of the problem. Author points out that through the history of interpretation of the problem there are different views. These views differ not only concerning the spirit of Aristotle's text or his final solution, but concerning the way in which he refuted the universal validity of the logical determinism and fatalism.