Vizuelna pretraga iluzornih kontura - efekti indukovane forme i orijentacije

Abstract

Iluzorne konture predstavljaju specifičnu klasu vizuelnih stimulusa za koje se može reći da predstavljaju stimulusne sklopove koje opažamo kao celovite, bez obzira što su date u fragmentiranim, nedovršenim celinama. U poslednjih deset godina, iluzorne konture zahvaljujući pre svega svojoj specifičnosti predstavljaju prototip stimulusa koji se koristi za ispitivanje tzv. problema vezivanja stimulusnih karakteristika. Takođe, iluzorne konture inspirišu naučnike koji ispituju problem nivoa perceptivne obrade ove klase fenomena. Neurofiziološke studije pokazuju da se obrada iluzornih kontura odvija relativno rano, već na nivou V2, dok sa druge strane većina psihofizičkih, eksperimentalnih studija pokazuje da se iluzorne konture pretražuju uz medijaciju vizuelne pažnje, koja vezuje njihove elemente u celovit opažaj. Naše istraživanje obuhvata dva eksperimenta u kojima je ispitivana vizuelna (osnovna) pretraga iluzornih kontura na osnovu indukovane forme i njene orijentacije. Glavni eksperimentalni zadatak predstavljala je varijanta vizuelne pretrage koju su ustanovili Bravo i Nakajama, gde se umesto detekcije mete kao u klasičnim zadacima, od ispitanika zahteva diskriminacija dve konkurentne mete u zadatku. U prvom eksperimentu, ispitanici su razlikovali iluzornu konturu kvadrata i trougla dok su u drugom eksperimentu detektovali različito orijentisane iluzorne konture trougla (orijentacija a i orijentacija b). Rezultati su interpretirani u skladu sa paradigmom vizuelne pretrage i teorije integracije karakteristika. Ustanovljeno je da pored tipa zadatka vizuelne pretrage, tip pretrage značajno zavisi i od specifičnih svojstava stimulusnog sklopa iluzornih kontura, što dodatno usložnjava problem teorijske interpretacije nivoa njihove percepcije.

Illusory contours are specific class of visual stimuli that represent stimuli configurations perceived as integral irrespective of the fact that they are given in fragmented uncompleted wholes. Due to their specific features, illusory contours gained much attention in last decade representing prototype of stimuli used in investigations focused on binding problem. On the other side, investigations of illusory contours are related to problem of the level of their visual processing. Neurophysiologic studies show that processing of illusory contours proceed relatively early, on the V2 level, on the other hand most of experimental studies claim that illusory contours are perceived with engagement of visual attention, binding their elements to whole percept. This research is focused on two experiments in which visual search of illusory contours are based on shape and orientation. The main experimental procedure evolved the task proposed by Bravo and Nakayama where instead of detection, subjects were performing identification of one among two possible targets. In the first experiment subjects detected the presence of illusory square or illusory triangle, while in the second experiment subject were detecting two different orientations of illusory triangle. The results are interpreted in terms of visual search and feature integration theory. Beside the type of visual search task, search type proved to be dependent of specific features of illusory shapes which further complicate theoretical interpretation of the level of their perception.