Pedagogizacija kao koncepcijski okvir za razumevanje modernog obrazovanja

Abstract

Pedagogizacija predstavlja teorijski konstrukt, interpretativnu kategoriju, sredstvo koje istraživači koriste da bi objasnili pojedine forme i trendove u praksi obrazovanja. Ovaj koncept se pokazao kao plodonosan u identifikovanju sveprisutne orijentacije da se u obrazovanju traže rešenja za šire društvene i ekonomske probleme. Cilj ovoga rada jeste da se kritički preispitaju različita značenja pedagogizacije kao mogućeg konceptualnog okvira za razumevanje modernog obrazovanja i da se rasvetli fenomen pedagogizacije u istorijskom i savremenom kontekstu. Iz perspektive pedagoške istoriografije pedagogizacija se vidi kao jedna vrsta tamne senke modernizacijskih procesa u društvu i obrazovanju i u radu su razmatrana dva njena pola: 'pedagogizacija sveta detinjstva', koja podrazumeva posmatranje dečijeg sveta kroz pedagošku prizmu, i 'prema školi' orijentisan koncept pedagogizacije, koji se manifestuje kroz tendenciju da se šira društvena pitanja prevode u nastavne jedinice formalnog obrazovanja. S druge strane, u radu smo predstavili implikacije pedagogizacije u savremenom obrazovanju i iz ugla kritičke pedagoške teorije, u kojoj je pedagogizacija dobila mesto konceptualnog okvira unutar koga se odgovara na pitanje šta ostaje iza obrazovanja kada se ono oslobodi tereta rešavanja socijalnih problema, odnosno, na uvek aktuelno pitanje uloge obrazovanja u razvoju društva.

Pedagogisation is a theoretical construct, an interpretative category, means used by researchers in order to explain certain forms and trends in educational practice. This concept proved to be fruitful in identifying the omnipresent orientation to search for solutions for broader social and economic problems in education. The goal of this paper is critical reconsideration of different meanings of pedagogisation as a possible conceptual framework for understanding modern education, and shedding light on the phenomenon of pedagogisation in the historical and contemporary context. From the perspective of pedagogical historiography, pedagogisation is observed as a kind of dark shadow of modernisation processes in the society and education and the paper discusses two of its poles: 'pedagogisation of childhood world', which assumes observing children's world thorough pedagogical prism, and 'towards school' oriented concept of pedagogisation, manifested through tendency to translate broader social issues in teaching units of formal education. On the other hand, we presented the implications of pedagogisation in contemporary education from the viewpoint of critical pedagogical theory, in which pedagogisation obtained the position of a conceptual framework, which was used to answer the question of what remains behind education when it is relieved of the burden of solving social issues, that is, the always current question of the role of education in society development.