Od kvalitativnog ka kvantitativnom pristupu

Abstract

Prelazak u odraslo doba, tj. razdoblje mladosti, predstavlja tranzitorni period tokom kog se mlada osoba suočava sa raznolikim promenama i razvija vremensku perspektivu i sistem orijentacije, koji omogućavaju uspostavljanje prioriteta i vrednosti za upravljanje ponašanjem. Prema socio-kulturnoj teorijskoj poziciji, uspostavljanje vrednosnih orijentacija, kao i planiranje i promišljanje vremena, zahtevaju neki vid psihološkog distanciranja od trenutne situacije koje je, pre svega, omogućeno simboličkim posredovanjem. Prethodna istraživanja i teorijska razmatranja pokazala su da mladi ljudi, koji prolaze kroz periode tranzicije i promena, koriste simboličke resurse kulture (filmove, knjige, pesme) kao medijatore između sfera imaginarnog iskustva nastalog pri kontaktu sa umetničkim delom i bilo koje sfere ličnog doživljavanja (prošlog, sadašnjeg ili budućeg) i to na različitim nivoima generalizovanosti. Na osnovu povezivanja kvalitativnih, idiografskih podataka i njihove teorijske elaboracije, predložen je 7-dimenzionalni teorijski model upotrebe simboličkih resursa. Aspekti te upotrebe operacionalizovani su preko skupa ajtema, što je poslužilo kao osnova za konstrukciju početne verzije upitnika. Osnovni zadatak empirijskog istraživanja bio je da tehnikom stukturalnog modelovanja (SEM) ispita stepen podudaranja teorijskog modela podacima dobijenim na uzorku mladih ljudi iz Srbije (N=475). Na osnovu rezultata statističke analize vršene su uzastopne modifikacije početnog modela kako bi on u što većoj meri odgovarao dobijenim podacima, naravno, uz uvažavanje teorijskih pretpostavki od kojih se krenulo. Pored toga, ponuđena je skraćena, pročišćena verzija upitnika za ispitivanje simboličkih resursa koja bi bila pogodna za dalje korišćenje u budućim istraživanjima. Opšti je zaključak da je teorijski model upotrebe simboličkih resursa dobio empirijsku potvrdu, tj. da predstavlja adekvatnu reprezentaciju podataka, pa prema tome i posmatranog fenomena. Postulirani aspekti upotrebe kulturnih resursa pokazali su se kao koherentne, distinktne, ali i čvrsto međupovezane dimenzije. Istaknuta su i izvesna metodološka pitanja potencijalno relevantna za interpretaciju rezultata, posebno za objašnjenje visokih koeficijenata korelacije između posmatranih dimenzija upotrebe simboličkih resursa. Na kraju su ponuđene smernice za dalju adaptaciju upitnika, kako bi se prevazišli neki metodološki problemi na koje smo u ovom istraživanju naišli.

Youth is a period of intense changes during which young people engage in various transitions resulting in theirs acquisition of a longer time perspective and a system of orientation, enabling to set priorities and values, and to guide their actions accordingly. In a socio-cultural theoretical background, both the establishment of values and the ability to think time require some psychological distancing from the here and now, distancing which is foremost enabled by semiotic mediation. In our former studies on youth transitions, we observed that young people may use songs, movies, arts, or novels as symbolic resources, that is, as external mediators that seem to support these developmental processes. Through an abductive process linking qualitative, ideographic data and theoretical elaboration, we proposed a theoretical 7 dimensional model for analyzing people's uses of symbolic resources. This model was then turned to a first, provisional questionnaire aiming at testing the model, whose items were extracted from the first empirical investigation. In this paper, we attempted to tests this questionnaire on a population of young people in Serbia. The symbolic resources questionnaire was tested on a sample of young people (N=475). A SEM analysis was used to test the model. At large, the theoretical model is verified. However, an unexpected, very strong correlation between the dimensions had to be explained. We finally propose a further adaptation to the questionnaire.