Upotreba usmene istorije u istraživanju obrazovanja u Srbiji uoči Drugog svetskog rata

Abstract

U ovom radu predstavićemo rezultate istraživanja koje smo realizovali sa studentima pedagogije školske 2013/14. godine. Predmet istraživanja bilo je školovanje u Srbiji uoči Drugog svetskog rata iz ugla neposrednih učesnika, tadašnjih učenika. Koristili smo naime metod usmene istorije, studenti su obavljali strukturirani intervju, a mi smo izvršili njegovu analizu i interpretaciju. Naši sagovornici imali su između 75 godina, najmlađi, i 89 godina, najstariji. U istraživanju je intervjuisano 12 žena i 8 muškaraca, 13 iz seoske i sedam iz gradske sredine. Istraživanje je sprovedeno sa namerom da od neposrednih aktera, tadašnjih učenika, sakupimo svedočanstva o školovanju u našoj zemlji uoči Drugog svetskog rata. Zadaci istraživanja odnosili su se na socijalnu dimenziju školovanja i na sam pedagoški proces u tadašnjim školama. Izvršili smo narativnu analizu dobijenih podataka, nastojali smo da izdvojimo sličnosti i razlike u školovanju, posebno gradske i seoske dece. želeli smo da doprinesemo upotpunjavanju slike školskog života uoči Drugog svetskog rata, da damo reč "onima koji se nisu čuli" u udžbencima iz istorije školstva i tako dodatno osvetlimo taj period iz naše pedagoške prošlosti.

V dannoj stat'e my predstavili rezul'taty issledovaniâ, provedennogo nami so studentami pedagogičeskih fakul'tetov v 2013/2014 učebnom godu. Predmetom issledovaniâ âvlâletsâ polučenie obrazovaniâ v Serbii nakanune Vtoroj mirovoj vojny s točki zreniâ nepsredstvennyh učastnikov - studentov togo vremeni. V častnosti, my ispol'zovali metod ustnoj istorii, studenty provodili strukturirovannoe interv'û, a my vypolnili Ego analiz i interpretaciû. My proveli besedy s lûd'mi v vozraste ot 75 (samyj mladšij) do 89 (samyj staršij) let. V hode issledovaniâ bylo provedeno sobesedovanie s 12 ženŝinami i 8 mužčinami, 13 iz kotoryh proživaût v sel'skoj i 7 v gorodskoj mestnosti. Cel'û issledovaniâ bylo sobrat' svidetel'stva ob obučenii v našej strane nakanune Vtoroj mirovoj vojny ot neposredstvennyh učastnikov, studentov togo vremeni. Zadači issledovaniâ byli svâzany kak s social'noj sostavlâûŝej polučeniâ obrazovaniâ, tak i s samim pedagogičeskim processom v školah togo vremeni. My proveli povestvovatel'nyj analiz polučennyh dannyh, postaralis' vydelit' shodstva i različiâ v škol'nom obučenii, osobenno gorodskih i sel'skih detej. Dannoj rabotoj my hoteli vnesti svoj vklad v popolnenie kartiny škol'noj žizni nakanune Vtoroj mirovoj vojny, predostavit' slovo "tem, kto ne uslyšan" v učebnikah po istorii škol'nogo obrazovaniâ i, takim obrazom, dopolnitel'no osvetit' ètot period našego pedagogičeskogo prošlogo.

This paper presents the results of a study carried out with pedagogy students in the academic year 2013-14. The subject of the study was education in Serbia on the eve of World War II from the perspective of its immediate participants, i.e. persons who were students at the time. The method of oral history was used, with students conducting structured interviews, which we analyzed and interpreted. The interviewees were aged between 75 and 89. The sample consisted of 12 women and 8 men, 13 from rural and 7 from urban environments. The aim of the study was to collect testimony about education in Serbia on the eve of World War II from immediate participants, those who were students at the time. The focus of the study was on the social dimension of education and on the pedagogical process in schools in that period. We conducted a narrative analysis of obtained data, sought to identify similarities and differences in schooling, particularly between children in urban and rural environments. The paper is intended to contribute to the picture of school life on the eve of World War II, to present the voices of "those who have not been heard" in the textbooks on the history of education, and thus shed additional light on this period of our educational past.