Strategije prevladavanja ispitnog stresa kod studenata: konstrukcija upitnika

Abstract

Stres i prevladavanje stresa kod studentske populacije, u našoj sredini, nije dovoljno proučena tema. Kada je reč o izvorima stresa kod studenata, najčešće se govori o ispitnom stresu. Zbog toga smo konstruisali Upitnik prevladavanja ispitnog stresa (UPIS) i sproveli pilot studiju na uzorku od 72 studenta svih godina studija na fakultetima društvenog i prirodnog usmerenja Univerziteta u Beogradu. Cilj konstrukcije Upitnika i planiranog istraživanja predstavlja proširivanje mogućnosti registrovanja repertoara strategija prevladavanja ispitnog stresa, kao i doprinos metodologiji u ovoj oblasti. Ispitivanje je sprovedeno na prigodnom uzorku ispitanika koji je ujednačen na kontrolnim varijablama. Upitnik je obuhvatao 34 stavke i dva otvorena pitanja data na kraju Upitnika, pri čemu su ispitanici na tvrdnje odgovarali koristeći petostepenu skalu Likertovog tipa. Podaci su prikupljeni u periodu od kraja februara do početka marta 2018. godine. Statističkom obradom podataka dobijena je veoma dobra pouzdanost UPIS-a (0.86), kada se isključi 9 ajtema nezadovoljavajućih metrijskih karakteristika. Novinu predstavlja drugačije konceptualno kategorisanje strategija prevladavanja, gde se nedostatak razmatranja razloga ispitnog neuspeha, odustajanje od učenja i iracionalno odlaganje ispunjavanja fakultetskih obaveza posmatraju kao maladaptivne strategije prevladavanja stresa. Ove strategije klasifikovane su u grupe Izbegavanje i Prokrastinacija, dok su strategije koje se odnose na poznate kategorije definisane kao Fokus na rešavanju problema i Fokus na emocijama takođe obuhvaćene Upitnikom preko strategija koje podrazumevaju aktivno traženje saveta/socijalne podrške i dodatno ulaganje napora i s druge strane, ruminaciju i pasivnu reakciju u susretu s teškoćama. Konfirmatorna i klaster analiza varijabli potvrdile su postojanje 4 kategorije strategija prevladavanja koje su pokrivene sa 25 ajtema upitnika. Planirana je dalja provera i validacija upitnika na uzorku od 200 ispitanika. Značaj istraživanja ogleda se u konstrukciji i primeni Upitnika prevladavanja ispitnog stresa koji može poslužiti kao osnova za sagledavanje potencijalnog studijskog neuspeha, jačanje individualnih resursa za suočavanje sa ispitnim stresom i podučavanje studenata o optimalnim načinima prevladavanja stresa kroz savetovanje i radionice.